Аԥсныпресс. Харитон Агрба атехникатә нокаут ала Узбекисҭантәи аспортсмен Мирзакамол Нематов дииааит ҳәа адырра ҟанаҵоит аҿари аспорти русқәа рзы Аҳәынҭқарратә Еилакы апресс-маҵзура.

Аиндаҭлара мшаԥымза 28 рзы Ҭаџьыкьысҭан аҳҭнықалақь Душанбе имҩаԥысит. 63,5 кьыла иҟоу акапантә категориа иаҵанакуа рыбжьара 8 раунд рыла иҟаз аиндаҭлара аԥшьбатәи араунд аҿы ҳџьынџьуаҩ иигаз аиааирала ихыркәшахеит.

Лаша Ашәба апалата аусзуҩцәа, иара анаԥҵаз инаркны напхгаҩыс ирымаз хаҭала Роберт Аршба иҭабуп ҳәа реиҳәеит имҩаԥгоу аусуразы: «Иахьатәи ахҭыс акраҵанакуеит, Аԥсны Аҳәынҭқарра Агәаҭаратә палата анапхгаҩы ҿыц дышәҳардыруеит. Аха уи аԥхьа Аԥсны Жәлар Реизара – Апарламент ахьӡала Роберт Аршба иҭабуп ҳәа иасҳәарц сҭахуп имҩаԥигаз аусуразы.

Аҧсуаа ҳџьынџьтәылатә еиба­шьраҿы аҵеицәа гәымшәақәа азгылеит Река ақыҭангьы. Рекаа рыҷкәынцәа аибашьцәа рыӡбахә анаҳҳәо, еснагь ҳгәала­шәараҿы дыҟазаауеит Аҧсны ахьчаразы фырхаҵарыла иҭахаз, 23 шықәса зхыҵуаз Роман Шьаҭикәа-иҧа Кәартаа. Роман август 14 аҽны абџьар шьҭызхыз дыруаӡәкын, уи иҧсҭазаара аҵыхәтәантәи амш аҽнынӡа деибашьуан. Аибашьратә ҧышәагьы иман, избанзар 18 шықәса анихыҵуазгьы Афганисҭантәи аибашьрагьы далахәын, убри араҟа иҧсадгьыл гәакьаҿы аибашьра амца анакы иҩызцәа рҿы иаҳагьы агәрагара иоуит. Аха инамӡеит иара игәҭакы иҩызцәа дрыла­гыланы Аиааира амш аҧылара, аҕа хәымга ихы цаҳә-цаҳә игәаҵҕа ҿнаҵәеит. Роман дҭахеит, аха уи дызхьымӡаз игәҭакы – Аҧсны ахақәиҭтәра ҳара иҳалҳаршароуп ҳәа игылоуп уи иашьцәа Резои Ерики.

Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы Қырҭтәыла иҟаз ахынҭаҩынҭарақәа ареспублика апрезидент Гамсахәрдиа иахҳәарахьы икылыргеит. Уи ашьҭахь иаҧҵаз Қырҭтәыла Аҳәынҭсовет ахантәаҩыс Шеварднаӡе днеит, уажәы Қырҭтәыла ахадас дыҟоуп. Уи амчрахь даннеи нахыс итәыла, ақырҭуа жәлар бзиарак ахь икылигап ҳәа сгәы иаанагон. Аха аҭынчра ацымхәрас – ари «адемократ» еибашьрала иҭыҧ ахь дышнеиз еиҧш, иҽанышьақәирҕәҕәа Аҧсны аибашьра далагеит. Ҳажәлар ашьаарҵәыра илаиргылоит, ааха ижәларгьы бзиарак димырбеит, зықьҩыла рҵеицәа ҭахоит. Даҽакала ҟалашьа амоума, афашизм аазырҧшуа ҧсышьа цәгьа иоуеит.

 – Абас иҳәон еснагь иҩызцәа рҿаҧхьа, аибашьра ианалага раҧхьатәи амшқәа инадыркны забџьар шьҭыхны ҳаҕа хәымга иҿагылаз Хәаҧтәи арҧыс гәымшәа Хьерсон Иаҭма-иҧа Анқәаб.

Хьерсон (Мазик ҳәа хьыӡшьаран иарҳәон) Қырҭтәыла аҳәынҭсовет ампыҵахаларатә архәҭақәа Аҧсны ианақәла уи аснаиперцәа ргәыҧ далалеит. Ишырҳәо еиҧш икылкааны ихысуаз, зхымҭа камшәоз иакәын иара.

Маи 1 азы Аԥсны Ахада Аслан Бжьаниа Лыхнашҭа даҭааит. Ибеит апрель 5 азы ааха зырҭаз аҭәаҵла ду аҭагылазаашьа. Аҭәаҵла абӷьы ҿалеит, иара еиқәхоит ­ҳәа агәыӷра ыҟоуп.

Нестор Аполлон-иҧа Лакоба диит 1893 шықәса маи 1 азы Лыхны ақыҭан, анхаҩы иҭаацәараҿы. Иара иира мызқәак шагыз иаб дыршьит. Аҵара иҵон ауахәаматә школ аҟны, анаҩс иқыҭа гәакьаҿ ҩ-класск змаз ашкол далгеит. Дшыхәыҷыз инаркны деилҟьан, дҵарын. Қарҭтәи адоуҳатә ҵараиурҭагьы далгеит. Уаҟа аҵара иҵон 1905-1910 шықәсқәа рзы. Анаҩс, иара убас дҭалеит адоуҳатә семинариа. 1911 шықәсазы ареволиуциа апропаганда ахьыҟаиҵоз азы дҭырцеит. Иара убри ашықәс азы Баҭымҟа дцеит, ихала иҵара иациҵон. 1912 шықәса сентиабр азы РСДРП (б) далалеит. Апартиатә усура мҩаҧигон Аҷара. Аха уаҟа дықәымҵыр ада ҧсыхәа имоуит, аамҭақәак Аҧсны дыҟан, нас – Грозныи. Уаҟа Волга-Камсктәи абанк аҟәшаҿы аус иуан. 1915 шықәса маи азы екстернла далгеит Грознитәи ареалтә ҵараиурҭа. 1916 шықәсазы Харковҟа дцеит, дагьҭалеит уатәи ауниверситет аиуристтә факультет, аха иҵара ааныжьны Аҧсныҟа дымхынҳәыр амуит.

Апрель 25 аҽны адыга (ачерқьес) бираҟ Амш иазкын Аҟәа, ахәылԥаз Амҳаџьырцәа Рыԥшаҳәаҿы имҩаԥысыз агәырӷьаратә ныҟәара. Уи иалахәыз адыга, аԥсуа бираҟқәа шьҭыхны С.В. Багаԥшь ихьӡ зху Ашҭа аҟынтәи Аԥсуа драматә театр аҿаԥхьа иааит. Уаҟа имҩаԥысит Адыгеиеи Аԥсни рырҿиаратә коллективқәа рконцерт.

Аԥсынтәыла агеноцид иацәынхаз аерман жәлари урҭ рхылҵшьҭрақәеи ҩныс, иара убас иҿыцу ҧсадгьылны ирзыҟалеит. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Ас­лан Бжьаниа агеноцид иалаӡыз ргәалашәара амш азы аерман жәлар рахь ааԥхьара ҟаиҵеит.

Афорум Аԥснытәи аҳақьымцәа ирыцны рхы аладырхәит Урыстәылатәи аспециалистцәагьы -академикцәа, аҳақьымцәа, амедицинатә наукақәа ркандидатцәа. Афорум алахәылацәа рахь Аҳәынҭқарра Ахада Ас­лан Бжьаниа иҟаиҵаз адныҳәалара даԥхьеит Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа анапхгаҩы Џьансыхә Нанба. «І Аԥснытәи амедицинатә форум еиднакы­лаз зегьы ишәыдысныҳәалоит ҳҳәынҭқарразы аҵак ду змоу ахҭыс. Ҳазҭагылоу аамҭазы Аԥсны аԥсҭазааразы, аԥсшьаразы, агәабзиара аиҭашьақәыргыларазы иреиӷьу аҭыԥқәа иреиуоуп. Ара имҩаԥган ақәранҵыра ду афеномен аҭҵаара, иалыршан акурорт-гәабзиарачаԥарҭатә инфраструктура аҿиара . Акырџьара ари аҭынха ду аиқәырхарагьы ҳалҳаршеит. Имҩаԥысуа І Аԥснытәи амедицинатә форум апрограммаҟны иақәнагоу аҭыԥ ааныркылоит агәабзиара аиҭашьақәыргылара, асанаториа-курорттә ҿиара, ауааԥсыра ргәабзиара аиҷаҳара. Абри зегьы алыршан, иналукааша Урыстәылатәи аҭҵаарадырратәи амедицинатәи усбарҭақәеи аколлектиқәеи ралахәрала».