«Хьӡи-ҧшеи сҭахымызт изгарц еибашьрала, аибашьра – анибыхра иалоузеи хьӡыс- арҭ ацәаҳәақәа аагоуп апоет Таиф Аџьба иажәеинраала «Ихнымҳәыз аибашьҩы ибжьы» аҟынтәи.

Аҧсназы аџьабаа рацәаны избахьоу, аҧсуа жәлар рҭоурых иазҿлымҳау, еизганы измоу, урҭ ҿырҳәала изгәалашәо Барцыц Руслан Дмитри-иҧа, ус иҳәеит: – Сгәы даара исыхьуеит зҭоурыхқәа аанызмыжьуа, еиҭазымҳәо ауаа сынрызхәыцуа.

Ицоит аамҭа. Иџьбароуп уи алеишәа. Иҕәҕәоуп ахыҧша. Еиндаҭлоит, иҧибашәоит Аҭоурыхи, Аамҭеи, Ауаҩи! Аамҭа ажәытә баҳчааӡаҩ бзиа иеиҧш, еилна­хуеит аҩеи-аӡеи, еилнаргоит агәаҕь зызҭоу – изызҭам, здацқәа ҕәҕәоу – здацқәа уашәшәыроу. Убас ауп алитературеи аҟазареи рҭоурыхаҿгьы. Иҟоуп иаҧсоу-иаҧсам еилзырго ижәҩантәу амчқәа, набыцра зқәым аобиективтә рҿиаратә ҧҟарақәа.

Леон иорден занашьоу, аишьцәа реиҧш еибабо ҩыџьа аигәылацәа – Роман Ануеи Руслан Аҩӡбеи реибашьратә мҩа акыр иҭбаауп. Аха зхы-зыҧсы иамеигӡакәан, хаҵарыла зыҧ­садгьыл зыхьчоз аибашьра аветеранцәа аӡәырҩы реиҧш, зыӡбахә ҳамоу Тамшьаа рҵеицәагьы ахӡыргареи, аибашьратә хҭысқәа ргәалар­шәареи, реиҭаҳәареи зцәаҩам роуп.

Ҳаҧсадгьыл аҕа данақәла,  ҳҵеицәа гәымшәақәа хьаҳәхьачарак  ҟамҵакәан, уи иқәцаразы абџьар шьҭыхны ақәылаҩ иҿагылеит. Абџьар змамызгьы, ҳтәыла аҕа иалцаразы иаанымгылеит. Напышьашәала ҳџьынџь ахьчараз ақәылаҩ иабашьуан. Аиашазы, Аҧсны Аџьынџьтәылатә еибашьраан ҳажәлар иргаз Аиааира машәыршақә иҟамлеит, зегь раҧхьаӡагьы, Ҳҧыза ду, Аҧсны Аҳәынҭқарра раҧхьатәи Ахада Владислав Григори-иҧа Арӡынба ибзоуроуп аҧсуа жәлар иаагаз Аиааира.

Инна Аҳашҧҳа лпоезиа иаҟазшьоуп аҧсҭазаараҿы аҭыҧ змоу, хкырацәала иеилоу ахҭысқәеи асахьақәеи, аҧштәы абжьи уҳәа уб. иҵ. рзааҭгылара, рыҭҵаара, исахьарку ажәала реибыҭара, рыраӡара.

Ааигәа лыԥсҭазаара далҵит еицырдыруаз аԥсуа лингвист, аԥсуеи абазеи абызшәақәа рыҭҵааҩы, Аԥсны иреиҳау ашкол зҽаԥсазтәыз аусзуҩ, Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет апрофессор, аџьа аветеран Валентина Алеқсандр-иԥҳа Амҷԥҳа.

Аҧсуаа ражәа иалаҵаны ирҳәоит «Бла иабохы иаҧсоуп» ҳәа. Аиашазы, ауаҩы иага агәабзиареи агәамч ҕәҕәеи имазаргьы, уи иблабара аницәыӡ – данылашәха, «дуаҩыбжаҵәҟьоуп», аҧсҭазаара иара изы иҵакыдоуп…

Леон иорден занашьоу аибашьра аветеран Заур Ахба, 23 шықәса ракәын ихыҵуаз Аҧсны Аџьынџьтәылатә еибашьра ианалагоз. Ҳаиҿцәажәараан излазгәеиҭаз ала, аррамаҵзура шихигахьазгьы, 5-нтә рыда абџьарла дымхысӡацызт. Аибашьра иалагаанӡа аус иуан машьынаныҟәцаҩыс Алашарбага автоколонна 2654 аҟны.

Ахәыҷы аҭҳарцәҳәа ацәа даалҵын, дҩагылт. Еимгеимцарак иалыршаны деиҵақыџьқыџьуа ихы инаркны ишьапаҟынӡа ахьҭа ҩаилсит. Иҽааирххеит. Ицәеижь, иҟәартәрақәа, имахәарқәа, ишьахәарқәа ахәшеиҧш иӡыҭны аҧхарра нрыбжьалеит. Аха уеизгьы ахәыҷы ахьҭа нагӡаҵәҟьаны изилымцеит. Насоуп, уи даназхәыц иахантәарак ахьҭа дшакәаз мацара ширшаз, дахьышьҭазгьы цқьа изивамыџьгәаз ихыза кәамҟьа хәыҷы иавҵышәшәаны иҵааршәха иуаҭәа хәыҷқәа шыҭнарҧсаауаз аҧша. Усҟан ахәыҷы дҳәаҵәыҳәаҵәуан, ицәеижь ауразароу ахьҭа аныруан. Иацы иааигаз афархь лабыҵәқәагьы амца ишнақәиҵаз инақәыццышә ицеит. Аҩны ҧхаррак ҳәа аарзыҩнамҵеит…

Адунеи иақәлахо ҳәа аӡәгьы дыҟаӡам. Ауаҩы мышкы зны идунеи иԥсахуеит усгьы. Убас еиԥш иҟоуп ауаҩытәыҩса иԥсабара. Ихадароу зыдунеи сыԥсахыз ижәлар ргәаҵаҿы иаанижьыз иԥхарреи иуаҩреи, иус лашақәеи иџьабааи роуп.

Амш кыдҵәон. Иааихыккеит. Ақалақь-Фырхаҵа Гәдоуҭа агәҭаҿы хәыҷи-дуи еизон. Р. Дасаниа ихьӡ зху акультуратә Хан афырхаҵаратә ашәақәа ҩныҩуан. Лаҵарамза 14, 1945 шықәсазы Ешыра ақыҭан диит. Иҧсы ҭаны дыҟазҭгьы, 78 шықәса ихыҵуан. Убри инамаданы, Гәдоуҭа араион иқәынхози, ауаажәларратә,  апатриоттә хеилакқәа злахәыз аиҧылара мҩаҧган.