Иахьа ҳахьгылоу аҭыԥаҿы еилашуан аибашьра хлымӡаах. Гәымсҭа аӡиас нырцәи-аарцәи еиҿагылан мчылеи хыԥхьаӡаралеи еиҟарамыз ҩ-рык.

Ажьырныҳәа ауха, 1993 шықәсазы, Аацы ақыҭан, Алра аҳаблаҿ инхо Анқәабаа рҭаацәара ду изыҧшын раб, рашьа Артиом Мысҭафа-иҧа Анқәаб уажәымзар уажәы дааиуеит ҳәа. Ус ишыҧшыз асааҭ ахыцқәа жәаҩа инархысны аҿынанахеит…

Аҧсны апериодикатә кьыҧхь аҟны атрадициа бзиақәа шьақәгылеижьҭеи акыр ҵуеит. Ҷыдала амилаҭтә кьыҧхь аганахьала ажурналистика, апублицистика аҿиара амҩа ианижьҭеи 100-шықәса инареиҳауп.

Ҩажәи жәеиза шықәса раԥхьа Аԥсуа ҳәынҭқарра аҿиара, уи аԥеиԥш акыр жәашықәса бӷеиҵыхра амоуртә арыцҳара ду иҭазыргылаз ақырҭуа фашисттә идеологиа ашьаарҵәыратә режим мчыдахеит 413 мшы рнаҩс, аԥсуа жәлар наџьнатә аахыс имырӡкәа иааргоз, ҿыцәаара зқәымыз ацәанырра ҳаракы – аԥсадгьыл, аџьынџь азын ахамеигӡара иарҵысуаз адоуҳамч аҿаԥхьа.

30 шықәса уажәаԥхьа, 1993 шықәса сентиабр 16 азы, Очамчыра авокзал ашҭаҿы игыгшәыгхаз ақырҭцәа жәпаҩык амца лыцраҵаны дырблит аԥсуа патриотка Цаца Казанба.

Ишдыру еиԥш, Аԥсны аҳҭны-қалақь ақырҭуа мпыҵахалаҩцәа рҟынтәи ахы ақәиҭтәразы аԥсуа еибашьцәа еиҿыркааз ажәылара иахәҭаз алҵшәа амоуит. 1993 шықәса хәажәкыра 15-16 аҩ-мшык Аԥсны жәлар рзы, ҳџьынџьтәылатә еибашьра ахьынӡацоз, зегь реиҳа ҳажәлар ирхамшҭуа агәыхь зцу мшқәаны иаанхоит.

Цада ҳәа иахьашьҭоу, Даӷьсҭантәи ашьха ҳаракқәа рымҵан ишьҭоу ақыҭақәа руак аҟны, XX ашәышықәса алагамҭазы ашьхаруа жәларқәа рҟны зеиҵагылара иаҿыз арккаҩцәа ирхаҭарнакыз авар поет, аиҭагаҩ, хылҵшьҭрала инхаҩыз, Гамзат Цадаса иҭаацәараҿы 1923 шықәсазы диит, аамҭақәак рнаҩс зыхьӡ адунеи еицадыруа иҟалаз Даӷьсҭан жәлар рпоет, аҟазара зҽаԥсазтәыз аусзуаҩ, жәларбжьаратәи апремиақәа акыр рлауреат Расул Гамзат-иԥа Цадаса-Гамзатов.

Аҧсны Жәлар рпоет, алитератураҭҵааҩ, акритик, аиҭагаҩ, академик, Аԥсуаҭҵааратә институт алитература аҟәша аиҳабы, Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Рассоциациа ахантәаҩы, Аҧсни Урыстәылеи рышәҟәыҩҩцәа Реидгылақәа рлахәыла, Дырмит Гәлиа ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә премиа алауреат, «Ахьӡ-Аҧша» аорден I аҩаӡара занашьоу Аҧсны аҭҵаарадырра зҽаҧсазтәыз аусзуҩы, Мушьни Таииа-иҧа Лашәриа ҧшьынҩажәи хәба шықәса ихыҵреи ирҿиаратә ҧсҭазаара хынҩажәи жәаба шықәса ахыҵреи ирызкыз аусмҩаҧгатәқәа мҩаҧысит Аҟәа.

Иреиҳау аҵара зҽаԥсазтәыз аусзуҩ, Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет ҳаҭыр зқәу апрофессор, х-жәашықәсак инарзынаԥшуа ААУ апедагогикеи аԥсихологиеи ркафедра аиҳабыс иҟаз, иеиҵагыло абиԥарақәа милаҭтә хаҿрала рааӡареи уи аҵара усхкаҿы разнагашьа 80 инареиҳаны аҭҵаарадырратә усумҭақәа азызкыз Шьурбеи Кадыр-иԥа Царгәыш диижьҭеи 90 шықәса ҵит.

Ашҭа ҧшӡа шәҭышла иқәҵоуп. Анаара ахәыҷқәа рыччабжь гоит. Иаҧсуа маҭәа дагәылыҷҷаауа, зыжәлар рыгәҭа игылоу, аибашьҩы Аҧсны Афырхаҵа Саманба Заур Кондрат-иҧа иашҭоуп.

Ааигәа лирамш азгәалҭон Аԥсны Афырхаҵа, ишқәыԥшӡаз ҳхақәиҭратә еибашьра иалагылаз Ирина Завиалова.

Аҧсуара иузаҟәымҭхо иадҳәалоуп аҧсуа ибызшәа. Уи аҧсуа ихаҿроуп. Ижәытәӡоуп ҳбызшәа-убри аҟынтә ажәацыҧхьаӡа иаҵаҵәахуп амаӡақәа. Иарбан ажәазаалакгьы, ицәажәоит, ҷыдарак агәылакуп. Изҩыдоуп ҳбызшәа-аҧсуа игәаҭеиҧш, аламыс еиҧш иҧшьоуп.