Иахьа Аԥсны араионқәеи ақалақьқәеи рышколқәа рҟны, ахәыҷқәа згәы хыҭ-хыҭуа иззыԥшыз игеит аҵыхәтәантәи аҵәҵәабжьы. Аԥсны аҵара Аминистрра ауаажәларра аҽрымадаразы аҟәша аиҳабы Аслан Қәҭелиа иажәақәа рыла, сынтәа Аԥсны иҟоу 153 школ ирылгоит 1900-ҩык аушьҭымҭацәа. Урҭ рахьтә 12-ҩык аушьҭымҭацәа амедалқәа риуразы рыӡбахә ҳәоуп. Зынӡаск Аҟәа ақалақь аҟны 16 школ ыҟоуп. Уахь иаҵанакуеит ҽынлатәи, латәаралатәи – латәарадатәи ашколқәа. Иазгәаҭатәуп, ажәбатәи ажәеизатәи аклассқәа рҟны аԥышәарақәа…

Иахьатәи аамҭаз аԥсуаа рыбзараҿы рхы иадмырхәо ируакуп ауардын. Уи ҟазҵо иԥшаара шыуадаҩхоз здыруан, аха схәыҷра ашықәсқәа раан саб иашьа ауардын ацәқәа аҵакны, ҳақәыртәаны амхы аҭагалара ҳанигоз аасгәалашәацыԥхьаӡа, еиҳагьы сҽазҵәылхны уи сашьҭалон.

«Ауаҩы ажәытәра дшазыҟоу еиԥш ауп икультурагьы шаҳараку», – иҩуан А.С.Пушкин. Ажәлари аҳәынҭқарреи ажәытәра ишазыҟоу, рфырхацәа ахьынӡаҳараркуа ала иубоит иахьынӡаҵаулоу, рԥеиԥш зеиԥшхараны иҟоу.

Лаҵарамза 8 рзы Аԥсны Афырхаҵа, аинрал-леитенант Владимир Аршба иԥсы ҭазҭгьы 65 шықәса ихыҵуан. «Аԥсны жәлар рзы, Арбџьар Мчқәа рыруаа рзы ари гәалашәаратә рыцхәуп.

Иналукааша аҧсуа актиор, арежиссиор, ашәҟәыҩҩы, адраматург Шәарах Ԥачалиа диижьҭеи 110 ш. ҵит.Шәарах Абзагә-иҧа Ԥачалиа диит (20.05.1914) иахьатәи Гәдоуҭа араион Аацы ақыҭан (иԥсҭазаара далҵит – 2000 ш. ноиабр азы).