Аилацәажәара иалахәын Ахада ихаҭыҧуаҩ Бадра Гәынба, Аҧыза-министр Алеқсандр Анқәаб, Жәлар Реизара Аиҳабы Лаша Ашәба, Аҧыза-министр актәи ихаҭыҧуаҩ, ақыҭанхамҩа аминистр Беслан Џьопуа, Аҧыза-министр ихаҭыҧуаҩ, аекономика аминистр Кристина Озган, Аҧыза-министр ихаҭыҧуаҩ, афинансқәа рминистр Владимир Делба, ашәарҭадара Ахеилак амаӡаныҟәгаҩ Сергеи Шамба, Ахада Иусбарҭа анапхгаҩы Џьансыхә Нанба, апрокурор хада Адгәыр Агрба, Аҧсны Иреиҳаӡоу аусӡбарҭа ахантәаҩы Саида Быҭәба, аҳәынҭеилахәырақәа рнапхгаҩцәа, ақалақьқәеи араионқәеи рхадарақәа реиҳабацәа.
2022 шықәсазатәи русура иазкны Аҟәеи араионқәеи рхадарақәа реиҳабацәа раҳасабрбақәа данырзыӡырҩы ашьҭахь, Аслан Бжьаниа ахадарақәа реиҳабацәеи Аиҳабыра иалоуи анапынҵақәа жәпакы риҭеит.
Аҳәынҭқарра Ахада иазгәеиҭеит абиуџьеттә ҟаҵарбақәа рынагӡара аганахьала акыр ҧхьаҟацарақәа шыҟоу.
«Уахь иаҵанакуеит Гагра, Аҟәа, Гәдоуҭа араион, еиҳа имаҷны – егьырҭ араионқәа», – иҳәеит Бжьаниа.
Аслан Бжьаниа Аҧыза-министри уи ихаҭыҧуааи рнапы ианиҵеит ахадарақәа реиҳабацәа хықәкыла ирацәажәаларц, аимадара рыбжьазарц.
Атәыла Ахада хшыҩзышьҭра азыҟаиҵеит араионқәа рҟны аусурҭадара аҩаӡара ахьыҳараку.
«Гал араион аҟны аусурҭадара аҩаӡара иартәоит 69%, Очамчыра – 85, Гәдоуҭа 81, Тҟәарчал – 85%, аусура зылшо ауааҧсыра рзеиҧш хыҧхьаӡара иадкыланы. Аҟәа араион аҟны зегь раасҭа аусурҭадара аҩаӡара ҳаракуп – 87%. Гәылрыҧшь араион – 53, Аҟәа ақалақь – 40, Гагра – 65% раҟара. Ари апроблема аҭыҧ ақәҵара ихадарақәоу иреиуоуп», – иҳәеит Ахада, Аҧыза-министр актәи ихаҭыҧуаҩ Беслан Џьопуа ихы наиқәкны.
Атәыла Ахада иара убас иазгәеиҭеит асоветтә аамҭақәа раан ацитрустә шәырқәа раарыхра аусқәа зеиҧшраз, уажәы ҭагылазаашьақәас иҟоу рыҭҵаара шаҭаху.
«Араион дарбанзаалак ахада идыруазароуп асовет аамҭазы аҟаҵарбақәа зеиҧшраз. Шәааи, ҳҿаҧхьа уснагӡатәны иқәҳаргылап убас еиҧш иҟоу аҟаҵарбақәа ралыршара. Убри азы аҧарақәа аҭахума? Шәааи, иҳаҧхьаӡап амалқәа шаҟа аҭаху, иҳармазеип аинвестициатә проектқәа, ҳахәаҧшып иахьа адгьыл шьҭыхны измоу ртәы, ҳазхәыцып урҭ ишрыцхраалатәу, атехнологиа иашақәа раан аҽаҩра беиа аашьҭра адгьыл иалшозар. Шәааи, убас иҟаҳҵап, ҳара ҳадгьыл ҳныҟәнагалартә еиҧш. Абри ҳазықәҧалароуп. Шәааи, культурак атәы ҭаҳҵаап, еилҳаргап, избан асоветтә аамҭазы шәнызқь тонна инареиҳаны аарыхра злалдыршоз, иахьа адефицит зҳамоу. Абасеиҧшҵәҟьа аус улатәуп егьырҭ акультурақәа рганахьалагьы… Акультура ахкқәак рганахьала ҧхьаҟацара алыршахар ауеит, ҳара уи ҳуалуп. Ари аиҳабыра рҿаҧхьа иқәгылоу уснагӡатәуп», – иазгәеиҭеит Бжьаниа.
Аҧсны Ахада аекономикеи ақыҭанхамҩеи рминистррақәа, араионқәа реиҳабацәа рнапы ианиҵеит ақыҭанхамҩа ашҟа аинвестициақәа рыҧшаареи ралархәреи рҽазышәарақәа азыркырц.
«Ишьақәшәыргыл аинвестициақәа аамҭа-аамҭала ралархәра аҿҳәарақәа, шәыҧшаала атәылаҿы, адунеи зегьы аҿы. Ҳара иаҳҭахыми, ақыҭақәа рҟнытә ақалақьқәа рахь ауааҧсыра рдәықәлара ҳамамзарц, аха усҟан џьара акала ауаа аус дырутәуп. Аус ааулароуп ҳҽеиқәыршәаны, уахи-ҽни», – иҳәеит иара.
Аилацәажәараҿы иҟаз адепутатцәа рахь ихы нарханы, Ахада иҳәеит абасеиҧш иҟоу аиҧылара дуқәа лассы-лассы ишымҩаҧыргало.
«Даара акырӡа аҵанакуеит шәара шәхаҭақәа шәеилибакаара, шәеизыӡырҩра, дара рахьгьы, шәара шәахьгьы азҵаарақәа рықәыргылара. Анагӡаратә мчра аусбарҭақәа русура зинла еиқәыршәамзар, акырӡа зҵазкуа алҵшәақәа ралыршара ауӡом. Ҳарҭ зегьы иҵегьы активла аус ааулароуп», – иазгәеиҭеит Бжьаниа.
Ахада иҟаиҵаз аҳәарала Аҧыза-министр ихаҭыҧуаҩ, аекономика аминистр Кристина Озган аилацәажәараҿы иҟаз адырра рылҭеит аиҳабырабжьаратә еиқәшаҳаҭра аганахьала. Абри аиқәшаҳаҭра иарманшәалоит Аҧсны Урыстәылатәи аиуристтә хаҿқәа, урҭ ринвестициатә усура.
«Шәара шәнапынҵала, Урыстәылатәи Афедерациа аекономикатә рҿиара Аминистрра адгыларала 2022 шықәса аҩнуҵҟала аус адааулауан аиқәшаҳаҭра. Уи иарманшәалоит миллиардк мааҭк инареиҳаны Урыстәылатәи аиуристтә хаҿқәа ринвестициатә проектқәа Аҧсны иахьаҵанакуа рынагӡара. Апроектқәа руак аӡыргара мҩаҧысхьеит. Ҳазну аамҭазы егьырҭ аинвестициатә проектқәа жәпакы реиқәыршәара ҳаҿуп. Аинвестициақәа радыҧхьалара иабзоураны анапаҿы иаагам адгьылҵакырақәа ахархәара роуеит, иҿиоит аинфраструктура. Уи ҳазну аамҭазы аинвестициатә политика адҵақәа ирықәшәаӡом. Ари змадоу фымцалеи ӡылеи аиқәыршәарақәа роуп. Аинвестициа дуқәа ралархәра аусхкқәа жәпакы ирласны рышьҭыҵра иацхраауеит», – лҳәеит Озган.
Аекономика аминистр лажәақәа рыла, Урыстәыла иара убас абанкқәа рганахьала Аҧснытәи анападкылаҩцәа льготала акредитқәа рыҭара апрограмма иацхраауеит.
Ишьақәырҕәҕәоуп апрограмма анагӡашьа аҧҟарақәа, ишьақәдыргылоит ажәалагалақәа. Проектқәак дәықәҵоуп Урыстәыла аекономикатә рҿиара Аминистрра ашҟа, аха урҭ рганахьала макьаназ аӡбамҭақәа ыҟам.
Аҳәынҭқарра Ахада дазааҭгылеит афымцамч ахә ахшәаара апроблемгьы.
«Ауалафахәы иахьабалак инықәырҧшны еиҧшуп, араионқәа рҟны аҧареизгара акыр еиҩысуеит. Гал араион аҿы зегьы иреиҳауп. Уаҟа иаҳа ауаа беиоума? Ари азҵаара аиҳабыреи ахадарақәа реиҳабацәеи ҕәҕәалаҵәҟьа реицәажәара иамаҭәарны иҟалароуп. Иаҭаххозар, анорматив-зинтә шәҟәқәагьы аиҭакрақәа рылагалахоит. Ари аиҳабыреи араионқәа реиҳабацәеи руснагӡатә ауп», –иҳәеит Бжьаниа.
Атәыла Ахада аилацәажәараҿы иҟаз идеилиркааит амаининг-аппаратқәа изакәанымкәа реикәыршара иазку аусура шеицәахаз.
«Аилацәажәараҿы убри аӡбахә сымҳәаӡеит, зегьы рыҽдырҭынчит, ргәы иаанагеит уи аҩыза апроблема ыҟаӡамҳәа. Жәанызқьла аппаратқәа ауаа рнапаҿы ирымоуп. Аҧхасҭа аҟаҵара аганахьала хә-аппаратк закәызеи? Арахь урҭ ҩынжәажәи жәаба нызқь ыҟоуп», – иҳәеит иара.
Атәыла Ахада хшыҩзышьҭра ҷыда ззиуз даҽа проблемакгьы. ари ареспубликатә мҩаду арҽеира ауп. Аҧыза-министр инапы ианиҵеит убри аганахьала аусура иациҵарц.
«Аҧарақәа ҧшаатәуп. Атуристтә аамҭа алагамҭазы амҩаду рыцқьахароуп, агәам-сам ықәгахароуп. Иахьабалак амҩақәа аҵәаҕәақәа рынҵатәуп. Иара убас ихыркәшатәуп Аҧсны жәлар Рџьынџьтәылатә еибашьраҿы Аиааира 30 шықәса ахыҵра аныҳәазынӡа Ҧсоуи Аҟәеи ирыбжьгоу амҩаду арлашара», – иҳәеит Бжьаниа.
Атәыла Ахада агәра ганы дыҟоуп, аиҳабыра иалоу макьана рхы иадмырхәарц амч-алшара шрымоу, ахы аус адулара шаҭаху.
