Аилатәара аиртит Аԥсны Жәлар Реизара Аиҳабы Лаша Ашәба. Уи иазгәеиҭеит иалахәу адепутатцәа рхыԥхьаӡара шазхо аилатәара амҩаԥгаразы. Анаҩс ажәа иман Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба.
–Ҳаҭыр зқәу Аԥсны Жәлар Реизара Ахантәаҩы, адепутатцәа! Ҳаҭыр зқәу ҳауаажәлар! Аконституциа инақәыршәаны шәара шәышҟа Анашьҭымҭа ҟасҵоит Аҳәынҭқарраҿ иҟоу аҭагылазаашьа, аҩныҵҟатәи адәныҟатәи аполитика ахырхарҭақәа рыла. Ҳара инаскьаҳго ашықәс ҳҭалеит изаамҭанытәым ахада иалхрақәа рыла. Урҭ ирхылҿиааит ҳҳәынҭқарреи ҳауаажәлари зҭагылаз аполитикатә ԥышәара ду. Усҟан ишышьақәгылаз акризис аҳәыҭқарратә система иамоу аԥсыҽра реиԥш, даҽазныкгьы иаанарԥшит Аԥсны жәлар рҟәыӷара ду. Урҭ рыԥсадгьыли, аҭынчреи, аҭышәынтәалареи реиқәырхара аҵак ду шарҭо. Гәаартыла аицәажәара аполитика асистема уасхырс иамазароуп. Сара агәра ганы сыҟоуп иҳамоу ауадаҩрақәа мӡакәа иаартны ишрылацәажәатәу. Абас еиԥш аус азнеишьа ауп ҳауаажәлар рҿаԥхьа ииашоу ахымҩаԥгашьа. Зқьыла иҳауа ашәҟәқәа, ақалақьқәеи ақыҭақәеи рҿы исымаз аиԥыларақәа абарҭ зегьы еихшьаланы ишьақәсыргылеит иахьатәи сажәахә. Ихадараны иазысԥхьаӡоит аиҳарак аҩныҵҟатәи азҵаарақәа рзааҭгылара. Аекономика аҿиара, ҳауаажәлар рыбзазара, агәабзиарахьчара, аҵарадырра егьырҭ ахырхарҭа хадақәа. Сырзааҭгылоит иара убас аҳәынҭқарра ашәарҭадареи, адәныҟатәи аполитикеи ирыдҳәалоу азҵаарақәа.

Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба иазгәеиҭеит аҵыхәтәантәи аполитикатә кризис атәылазы иԥышәаны ишыҟалаз. Ари акризис иаанарԥшит аԥсыҽрақәа, ауаажәларра аҭышәынтәала шырҭаху арҵабыргит. Атәыла анапхгара ахықәкы хадақәа ируакуп гәаартыла аҟазаара ҳәа азгәеиҭеит Бадра Гәынба. «Фазиль Искандер ишиҳәахьаз еиԥш: "Аԥсҭазаара ахаҭа цәажәароуп". Ауаа рахь агәцаракреи гәаартыла аицәажәареи агәреибагара иашьаҭоуп. Анашьҭымҭа ианыԥшуеит зықьҩыла Аԥсны атәылауаа ргәыӷрақәа, ргәазыҳәарақәа», – ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит Аҳәынҭқарра Ахада. «Зегьы ҳзы ихықәкы хадоуп ихьыԥшым ҳхатәы ҳәынҭқарра ашьақәыргылара, уи аҳәаақәа ирҭагӡаны ауп ҳбызшәа, ҳмилаҭтә культура, ҳҭоурыхтә гәынкылара, ҳмилаҭтә хаҿра аиқәырхара анҳалшо. Даҽакала иуҳәозар, жәларык раҳасабала ҳхы анаҳахьчо».
2025 шықәсазы Аԥсны аҩны­ ҵҟатәи азеиԥш аалыҵ иартәеит 90 млрд мааҭ, ари 30% рыла еиҳауп иҳаҩсыз ашықәс азы аиԥш-зеиԥшу арбагақәа раасҭа, азгәеиҭеит Ахада Бадра Гәынба. 2025 шықәсазы Аԥсны адәныҟахәаахәҭратә еикәыршара 11 мыз ирылагӡаны иартәеит 54 млрд мааҭ, уи 3,4 млрд. мааҭ (6,8 % ) рыла еиҳауп иҳаҩсыз ашықәс иаҿырԥшны ҳахәаԥшуазар. Амашьынақәа, амыругақәа раагара иазҳаит. Ақыҭанхамҩатә аалыҵ, аҩы, аԥсыӡ аекспорт шымҩаԥыргац имҩаԥыргалоит.
2026 шықәсазы атәыла ана­пхгара араионқәа зегьы рҿы амҩақәа реиҭашьақәыргылара ргәы иҭоуп. «Урыстәыла анапхгареи ҳареи иҳабжьоу аиқәышаҳаҭрақәа инарықәыршәаны, 2026 шықәсазы Аԥсны амҩақәа рырҽеиреи реиҭашьақәыргылареи рзы апрограммала ишәахоит 1 миллиард мааҭ», — иазгәеиҭеит Бадра Гәынба. 2025 шықәсазы аҳәынҭқарра асоциалтәи анџьныртәи хыбрақәа реиҭашьақәыргылареи рыргылареи рзы аԥаразоужьра иацҵан иҳәеит Бадра Гәынба. Аҳәынҭқарра Ахада иажәақәа рыла, атәыла зегьы иахьаҵанакуа 311 проект рынагӡаразы иазоужьуп 2 млрд 161 млн мааҭ. Афинансқәа азоужьын ахатәы хашәалахәқәеи Урыстәыла иҟанаҵо ацхыраареи (1,2 млрд мааҭ) иабзоураны. Аусурақәагьы рыхә ахшәаара азԥхьагәаҭоуп Аԥсны абиуџьети Урыстәылатәи аинвестициатә программеи рҟнытә.
Аенергетика атәыла аҿиаразы ихадоу хырхарҭоуп ҳәа иазгәеиҭеит Бадра Гәынба. Аҭагылазаашьа аҽаԥсахуа иалагеит 2024 шықәса анҵәамҭазы: Владимир Путин иахь иҟаҵаз ааԥхьара ашьҭахь Урыстәылантәи агуманитартә фымцамч аашьҭра иалагеит. Уи иалнаршеит аамҭа-­аамҭалатәи алашара арцәара иаҟәыҵны, ицәырҵуа аиԥҟьарақәа ирласны рырҽеира. 2025 шықәсазы имҩаԥгаз акомплекстә гәаҭара ашьҭахь ишьақәырӷәӷәан 12 млрд мааҭ рҟынӡа аинвестициақәа ралагалара шхымԥадатәиу. Уажәы аҳәынҭқарраҿы атрансформаторқәа дырҿыцуеит, афымцамҩангагатә цәаҳәақәа рыԥсахра иаҿуп. Ҭагалани-аӡыни еиԥҟьарада алаша ыҟазарц азы «Амшынеиқәафымцамч» нанҳәамза инаркны ԥхынҷкәынмзанӡа Урыстәылатәи Афедерациа аҟынтәи иазԥхьагәаҭаз афымцалашара аашьҭра иалагеит. Афымцалашара аахәаразы идәықәҵан 670 млн мааҭ, уи рхы иадырхәо аенергиа азы абонентцәа еизырго аԥароуп. Ари аҩыза азнеишьа ЕгрГЕС аӡтәы ресурсқәа рыхьчара иацхрааит, уи иалнаршеит ауааԥсыра еиԥҟьарада алашара рыҭара.

2025 шықәсазы агәабзиарахьчара ахықәкытә программақәа жәаба рынагӡаразы аҳәынҭқарра иазоунажьит 660 млн мааҭ инареиҳаны. Иарбоу аԥаратә малқәа дәықәҵан Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра аинвалидцәа рреабилитациа, атәыла аҩнуҵҟеи уи анҭыҵи атәылауаа рыхәышәтәра, ахимиотерапиа акурсқәа рымҩаԥгара уҳәа ирацәаны ахырхарҭақәа рахь. Иара убас, афинанстә зоужьра иалнаршеит аҳәынҭқарратә хшараиурҭа ахәшәқәа рыла реиқәыршәара. Аусура ихадоу етапны иҟалеит Урыстәылатәи аҳақьымцәа алархәны ахәыҷқәа ргәабзиара агәаҭара. Уажәы Аҟәа ақалақь аҿы Урыстәыла ацхыраарала идыргылоит ҳаамҭа иақәшәо ахәыҷтәы медицинатә центр. Акомплекс ҿыц ихаҭәаау амедицинатә цхыраара аҭара алнаршоит. Бадра Гәынба иажәақәа рыла, ари апроект аҳәынҭқарра агәабзиарахьчара асистема арҿыцра иацхраауеит.
Бадра Гәынба ааԥхьара ҟаиҵеит адемографиатә политика еиҭахәаԥшырц азы. Уи игәаанагарала, ас еиԥш иҟоу азнеишьа иалнаршоит арепатриантцәа реиԥш, зсоциалтә ҭагылазаашьа уадаҩу ауааԥсырагьы нхарҭа ҭыԥла реиқәыршәара. Аҳәынҭқарра Ахада ажәалагала ҟаиҵеит аус зуа аԥшьгарақәа («Анхарҭаҭыԥ 2028», арепатриантцәа адгылара рыҭаразы апрограмма), иаку амилаҭтә программа ҿыц ахь еидкылазарц. Уи зматериалтә ҭагылазаашьа уадаҩу атәылауаа нхарҭа ҭыԥла реиқәыршәара алнаршоит.
2025 шықәсазы аветеранцәеи иҭахаз рҭаацәеи рзы иршәо аԥара иацҵан. Аԥсны афырхацәеи, Леон иорден занашьоуи, «Агәымшәаразы» амедал занашьоуи есымзатәи ирзыршәо аԥара 2000 мааҭ рҟынӡа иацҵан. Иара убас, Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьраҿы згәабзиара ааха аузи, иҭахаз рҭаацәеи ирзыршәо аԥара иацҵан, урҭ рхыԥхьаӡараҿы иҟоуп 1993 шықәса жьҭаарамза инаркны ԥхынҷкәынмзанӡа хатәгәаԥхарала еибашьуаны иҭахаз . Аиндексациа азун зтәанчахәқәа арратә уалԥшьа анагӡара иахьыԥшу егьырҭ акатегориақәагьы. Абарҭ ахықәкқәа рынагӡаразы абиуџьет аҟынтәи иазоужьуп шықәсык ахь 180 млн мааҭ.
Бадра Гәынба инаҵшьны иҳәеит Урыстәылеи ҳареи ҳусеицура атәыла адәныҟатәи аполитика иауасхырны ишаанхо. Аҳәынҭқарра Ахада иажәақәа рыла, Урыстәылатәи Афедерациеи Аԥсни ирыбжьоу астратегиатә усеицура Аԥсны амилаҭтә интересқәа ирықәшәоит. Аҳәынҭқарра Ахада хаҭала игәы иҭоуп аҩганктәи аиқәышаҳаҭрақәа рынагӡара ахылаԥшра аҭара. Иара убас, аҳәынҭқарра аекономика арӷәӷәареи, уи жәларбжьаратәи азхаҵара арҭбаареи алзыршо аусеицуратә формат ҿыцқәа реиқәыршәара азԥхьагәаҭоуп.
Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба 2026-тәи ашықәс Ақыҭа Иашықәсны ирылаиҳәеит. Ахада иажәақәа рыла, ақыҭа ауааԥсыра роуп иахьа ҳбызшәеи, ҳҵасқәеи, ҳқьабзқәеи еиқәырханы иаазго. «Ақыҭа ауп Аԥсны аҿиара шьаҟас иамоу. Ақыҭа еиқәҳархар – ҳҳәынҭқаррагьы ҳауаажәларрагьы еиқәҳархоит», – иҳәеит Бадра Гәынба.
Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба иқәгылара хыркәшо инаҵшьны иазгәеиҭеит : «Аҧсуа дахьыҟазаалакгьы иҧсадгьыл аброуп! Абри ахшыҩҵак ҳара ҳаиднакылароуп! Ҳара мчыс иҳамоу ҳажәлар роуп! Ажәлар рыгәрагара еиҳау насыҧ ыҟаӡам. Зыжәлар рымаҵ гәыкала изуа, ажәлар зегьы дырҭынхоуп».