Аҵыхәтәантәи ацәаҳәақәа

Аҵыхәтәантәи лымзеи лымшқәеи рзы апоет Инна Аҳашԥҳа лыԥсы иахылҵыз ацәаҳәақәа уамашәа иубартә илықәҿион. Усҟан Инна Шәача дыҟан, лчымазара бааԥс фырԥҳәызбаҵас илхылгон. Хьааны лгәы иҭаз дахьынаԥшы-ааԥшуаз илбоз анкьатәи Убыхтәыла, аҭоурыхқәа ракәын.

Урҭ рзыгәжәажәара, урҭ рыла Аԥсны алахьынҵа агәылаԥшра, аԥсуа жәа азхәыцра. Инна лыԥсҭазаара, аӡыхь еиԥш ицқьаӡа иҟаз, арҩаш еиԥш ихыҽҽоз, ицәырнагон еиуеиԥшымыз ацәалашәарақәа, ахәыцрақәа.

Лара лзы ахаангьы иуадаҩмызт урҭ ақьаад рамадара.
* * *
Амҩанызаҩ амҩа иқәу, уахьцо
гәаҭан унаскьала,
Зымцахә уаҵхо, ԥсықәҵа иухьчо удгьыл
уқәлан уцала.
Шәарҭ шәеибахьчоит гәыла-ԥсыла,
агәыԥҳәыхшоуп ишәыбжьоу
Нцәа шәеидикылт ныҳәаԥхьыӡла,
ҽҳәакоуп шәзыҽҳәатәоу.
Шәыбызшәа шәеинарцәажәоит
шәгәы збылуа
Шәышьха хоурақәа шәхагылоуп
шәыхьчара згәыӷьуа.
Рыԥсы аҭыҩроуп шәызҭагылоу
«Адәы ҟаԥшь» дзырҳәаз
Аҽҳәа иҽҳәыргаз амца ҿыга ҳашьцәа
ахьҭанҵәаз.
Цәашьа змамыз мцак сыцралан
сабылуан схәахон.
Сашьцәа ӷьеҩқәа сашҭа иҭалон,
дырҩегьых сеиқәдырхон.
Аԥша мақар-маӡа-цәажәа
аҽкыдҟьан аҽашьуан
Аԥсқәа цәажәон аԥсқәа гәжәажәон
сылабжышқәа сырхәаҽуан
­Ашьа згәы­ҵашыз ҭоу­рыхын, уажә
исы­ртытуаз,
Адгьыл ныха, Адгьыл ҵәыӷьа
аамҭа иархәытәуаз.
Амҩанызаҩ сара сакәын, изҳәозгьы сара
Заҟа хьаа, заҟа гәыҵха ацыз арахь саара.
Сымҩаҵәуон, сыхьҭаҵәуон схьаа
нымҵәақәа иагьеиҳан,
Аҷныш кьаасқәа амшын ихылон, сара
саҵкысгьы иеицәан.
Ауазҳәарҭаҿ сааины сгылан, амш хьаақәа
схьыкәкәон.
Сара смаҷны, сҭоурых дуны жәытәи ҿатәи зегь хсырҷон.


* * *
Аамҭа саҵәахуеит хыԥшала,
Амчқәа ахьынӡаҟоу снарбарц.
Амшын ацәқәырԥ шьҭыҵуеит ԥшала
Аԥша алеишәа шыцәгьоу аҳәарц.
Адунеи ду ацәҟьара икыдуп,
Хшыҩда мҩасҩык дахҟьашо.
Анцәа иҿаԥхьа ахара ҳадуп,
Здунеи хьаақәа зымбо.
Ашәа ԥсахуп ихаам бызшәала,
Аҽҳәа кәицқәа хәала ихҩоуп.
Анцәа дҳацуп иԥсҿыхгоу Ажәала,
Аԥсы хәымгагь ҳгәашә дыҭгоуп.
Асы илган сышьҭа назгоит
Уи сарыцқьоит схаҭагьы.
Сгәы ансаԥысуа сықә еилазгоит,
Сиҳәоит сҿыхҩы еиҭагьы.
Мҩа санигоит ианыманшәалам,
Сгәы ашьыҭбжь цәажәоит исаҳартә,
Ԥырра мҵәыжәҩада акгьы сзалам,
Анцәа иӡыхь-ԥшьа-хта снаҳартә.

* * *
Адгьыл иақәыршәу ашьал,
Ӡынгьы-ԥхынгьы ирысуп.
Ажәҩан зырлашо ркәал,
Уахгьы-ҽынгьы иҳацуп.
Аԥша ҩныда мақьазоу
Еинҟьа-еиныруа ишцацоуп.
Уаҳа иаҳзымҵаз имаӡоу,
Аԥсҭазаара зҿыцоуп.
Сықә иахысхьоу агәырҩа,
Амца сгәаҵа зыблызоуп.
Сашҭа зџьынџьхаз агылҩа
Адац мацара иакызоуп.

Хәыцрақәак схазы…

Аӡыблара, аамҭа аҟәыҵәа,
Исзышьҭымхша хьанҭа зцу.
Адгьыл мыцәа, ажәҩан мыцәа,
Мши ҵхи хҭыси анаҳзыԥшу,
Ҳазшаз иажәоуп зегь зкапануа,
Ҳҭиҵааит усҟан ҳанаауаз,
Гәырҩеи гәырӷьеи иауа, иамуа,
Алац ҳкылган ианхынҳәуаз,
Ирацәан иаабоз, иаҳҵаз маҷын,
Ҳхи-ҳамчи рдырра еиҩшан.
Ацҳа кнаҳа злыхыз даҷын.
Нырцәи аарцәи рзеиԥшгьы ԥҵәан,
Иқәла инеиуаз нырцә дызцозу,
Аарц́ә дынхозу, цқьа еилкааӡам
Аӡиас ччозу ма иҳәацәозу,
Абжьы иахылҵуагь цқьа иҵаӡам.
Аҳатәы зҳауаз аӡә днеиуан,
Зышьҭа анызҵоз Ахәуҩы.
Аҽҽа-ҽҽаҳәа аӡиас неиуан.
Ицәыӡхьаз дашьҭан Ауаҩы!

Абызшәа

Сара аҵарақәа сышьҭырхуан,
Сара аҵарақәа сеинырхуан.
Раш́әа хаала сдыршанхон,
Ааԥын тәылаҿ срыцынхон.
Рыбжьы сатҟәон сзеилаҳауаз,
Сгәы шьҭырԥаалон ианкаҳауаз.
Агәы сықәхар сықәырхуан,
Заҵә инхарҭа самырхуан.
Исзымдырт, лымшак иараби,
Аҵар рашәа сзацлаби?!
Адгьыл мҵәыжәҩа змыздара,
Аԥшахь напқәа зцәызгара,
Рықә-рҵасқәа санашьам
Аԥсаатә бызшәа сцәажәашьам.
Ашьыцра мҵәыжәҩа ԥырҵәахьеит
Аҵыс бызшәа сцәырҵахьеит.
Сгәала хыҵқәа раҳраҿы,
Аԥсаа ҩны ссир ашҭаҿы,
Аҵыс бызшәа сазыӡырҩуан,
Са сбызшәала ак рыцзыҩуан.

* * *
Исхашҭша, исхашҭша, исхашҭша,
Шаҟа ыҟои сзаҩысны сцахьоу
Амшқәа зны санырхашҭуа
Исхашҭрушь сгәаҵа збылхьоу.
Сшәоит сара усҟангьы ихьаан
Исыцны инаскьар ҳәа сахьцо.
Ԥшацәгьан сыԥсҭазаара раан
Иахысыз сдунеизегь уанҭо.
Аԥсҭазаара уҵазшәа унарбахуеит
Крыҟоушәа иулшо мамзар.
Агәыӷреи ахҭысқәеи еилнахуеит
Иулшо узыхьӡаз ауп инхар.
Ухьаақәа узҽыжәыз уркаран
Иуԥырҵуеит иуцәырго еиҳаны.
Аԥсҭазаара есымшагь еидаран
Уаҵалт иузгоз џьшьаны.
Узқәиҭу акгьы ыҟам уажәыҵәҟьа
Тәымк иеиԥш ухгьы уаӷаны.
Зегь реиҳа иузгәакьоу уԥсыҵәҟьа
Науԥырҵуеит, сабишәа ужьжьаны.

Иуаҳаз ауп…

Абааш башоуп, иузацәгозеи,
Уара иумнахуеит акы.
Амцгьы мцуп нас, иузазҳәозеи,
Амца иабылуеит мышкы.
Хьаа злымсуа агәы зхәарҭоузеи
Уныҟәнагоит уаҳа акгьы.
Жәа-уаарала иузҳәозеи,
Иуцәалаӡуеит уи уа утәгьы,
Ишеит рҳәеит изшаз дарбан,
Шәазҵаахьоума уи аӡәыр,
Иаатит зҳәада иаатыз арбан,
Иазыркуада ашәқәа атыр,
Дызхықәаазеи, дқәит ззырҳәаз
Мап ацәикыртә нас дзықәшәеи.
Ӷьашьа змоуз ахәра иҿарҳәаз,
Ашьҭахь хәрашәан ирымҳәеи.
Аҳа-ԥшьа рҳәеит изаҳаз изы,
Ааҵра давоуп измаҳаз,
Иара изыҳәа изхәарҭазиз,
Иԥҽит анырҳәоуп ианиаҳаз.
Иуаҳаз ауп иузынхаз.

* * *
Мца ҩырак сгәы иҵакын,
Ҵашьа змамыз абызшәа.
Изныз қьаад хәыҷык наҿыҵакны,
Имҩасыз ԥсаатәуп са сзыршәа
Хӡык алхны иканаршәуан,
Дарбан сеидру избара.
Хьаа мҩаскгьы сгәы иҭанаршәуан,
Иарбан сеидру исзаҳәара.
Жәҩан лакыҵа цәыкәбар налшәа.
Ԥсӡык мҩанызгоз иамааноу
Амра-шәахәа хьӡык анкамшәа.
Дырҩегьх ҵәуа-мшуп ҳазҭоу.
Уи гәаныла исҳәоз акәын,
Сзыцәшәоз сеидру иаасыртыр.
Анцәа игәаҳәа сымыш иақәын
Ԥхыӡлагь акәыз, снахьыԥшыр,
Нас ишьҭысхуан ацәыкәбар амҵа,
Ӡыԥшьа-ҿамҩан исызхон.
Хьышьаргәыҵа иҳәахьа амҵан,
Сжәытәи сҿатәи еилсыргон.

Аҿыц

Сгәаҵа ак ҭамло ашә акызшәа,
Схала сныжьуп сзаҵәханы
Ҩырак ҿыцны жәҩан ианызшәа,
Аҷҷаҳәа саԥхьоит иҵаны.
Иаатуеит дыррак ҵашьа змамыз
Уанӡа ицәыргамыз ҵәахык.
Алаԥшҳәааз зынӡа ибамыз
Исеимҳәацыз уак ҭахык
Бжьык ҩнаҩуеит сара суада,
Исмаҳац уажәада бжьы,
Маӡа цәажәа, зыбжьы гада,
Цқьа имшаӡаце ас шьыжьы.
Изырхада сышьҭа инагам
Ҵых иалахаз ишаҟьо,
Имҩахҟьада ашьха, ага,
Мамзар иарбан сзыхдырҟьо…
Са санҿыцым зегь рҿыцуп,
Абжьы игогьы зынӡа аҿыц.
Амаалықьцәа ҿыцқәа сыцуп,
Исдырҵарц иҵам зегь ҿыц.

Сылабжышқәа

Амш ҵәуа сылабжышқәа сырхәаҽуеит
Амш ҵәуа сылабжышқәа сырҵәахуеит.
Адгьыл иалабон иҿажәкны
ахәрақәа ҿаҳәо
Сылабжышқәа сыхь сыгәҭыхақәа сзырҳәо.
Сгәы иҭаҽҽо арҩаш хыҵәеиԥш сызкәабо
Сыԥсҭазаара ажәҩа нкылан
саԥхьаҟа сызго.
Ақәа ҵәуа сылабжышқәа са сразҟы,
Уаҳа гара изгарымҵыз са сӡыҟы.
Зышьҭа схыӡлаз, зымҭа
зцәыӡлоз сызҟаҭәоз.
Сыԥсҭазаара агәашәқәа еиҿажьны
изчаԥоз.
Сылабжышқәа арҩаш хыҵқәа са
схьаақәа змадоу,
Сӡиас ҟәыҵәа, схьаа нымҵәа сыҵла
адац.
Скәаркәашь нымҵәа, рахәыц
ԥымҵәа, сыԥс ахац.
Сгәы саршьыга сырҩышьыга сҭазырхаз.
Сӡыхь хәышәтәыга сӡыхтарҭа исыцәҭабаз
Амшын хыҵқәа ацәқәырԥ шьҭыҵқәа
Сықә дунеиаҿ сԥыҩла
нышьқәа слахьынҵа,
Ҿыц сиуазар, ҿыц рынкылашьа сшәырҵа.

* * *
Сылаԥш ҳәаа Адунеи анӡалоит
Иаасгәыҵаскыртә ихәыҷуп.
Сыԥра шќәаќәа амшын ихӡалоит,
Иагаз аргьежьырц сыԥшуп.
Сабду ӡышгьы иҿаԥхьа схырхәоит,
Кьараз-мҩа зышҟа игоу,
Аҵлахоура амахә хырхәоит
Ахҭыс ҿыцқәа зықәцә иҿоу.
Аԥша зымтәа ахьҭа ныҟәгаҩ
Исзынзыжьыз аамҭа аҟәых.
Еинҟьа-еиныруа сықә рҩашьо,
Схы сазнымхарц ишаҟьоит.
Аха иџьасшьо аашьа ацашьоуп
Ианаауа имшәаргьы, ианцо ишәоит.
Сгәы сҭацәажәо аамҭа салоуп
Акы рҿыцуа, ҽак ажәны.
Баша мҩасҩы Аԥша сгәалоуп
Сара сеиӷьушәа баны.

* * *
Ахьышәахәа амра ԥхарҵан,
Аԥҭақәа жәҩанҵа ршьыхт.
Ашәалҟьамра рыкәа иҭарҵан,
Ашәахәашьҭақәагь анырхт.
Амҩанызаҩ аԥҭа ԥжәаха,
Нарха шамамыз адырт.
Аԥша ԥхьаца иҟамҵо хҩаха
Ашьха ихыҵит, аӡы ирт.
Ақә ҿагылақәа ԥшеи аԥҭеи,
Мрабла иалшаша рбаӡом.
Аԥҭеи-ԥхьаца – ԥшеи рышьҭа
Ақә дунеиаҿ еиқәхаӡом.
Адунеи ҳаргь мраблаццышәқәа,
Ирылакьысуагь дҟалаӡом.

* * *
Ҭыԥ ссирӡак саҭәоуп, ихьлыхуп, иԥшьоуп.
Аҭыԥ зегь еидкылан изку са сыԥсоуп.
Аԥсыцқьақәа иақәу исхарҵеит сыԥсы.
Ижәытәугьы иҿатәугьы ирхоуп уи бласы.
Ашьыцрагьы ахысхьеит аҭыԥ ркшаны,
Ақәылацәа еимырҵәахьеит шәынтә
ишаны.
Алаԥш бааԥс ақәшәан аҭыԥқәа
ршьаҟьеит
Аԥсы цқьа уарҳалхан рымҩа иахнаҟьеит
Бызшәа ссирк ҩныҩуан аҩны
ссир сзыҩназ.
Иркшан еиларҳәон ашьҭахь изгаз
Иаҳхашҭу иаҳҭахымхоу инҳажьит ҳаргьы.
Ахыҩқәа зегь нымҵәеит, абар иахьагьы.
Аӡыхәашьқәа хыҵын ҳӡыхьқәа рхәымгеит
Ҳныха цәашь ырцәан ашәи ҳзааргеит.
Ныҳәоуп иадыруа, ақә лаша ԥшьоуп,
Ҳабдуцәа рныҳәа уарҳалҵас ишьҭоуп.
Ҳныхақәа рыхьыӡқәа умҩақәа ркуеит.
Аныҳәаҩ ду Иныхаҿ ҳцәашьы лаша акуеит.
Нцәа лаԥш зхыргахьоу жәларык ҭахаӡом.
Ҭыԥ ссирӡак саҭәоуп, сыԥсы ацуп иԥсӡом.

* * *
Аԥша хьшә́ашәа сызқәа шьалҭа,
Амархәага схьымҩа иԥҵәаз,
Ажәҩан дуӡӡа сгәыӷра гәаҭа,
Суарҳал дәиаҵә саԥхьа ишьҭаз
Сцыха ӡыхьқәа – сыхәышәтәыга,
Сымыш цәқәырԥа-хыҵ-сгәырҩа,
Сбызшәа-мҵәыжәҩа сырԥырырга,
Сашәа схьаақәа сзырҩа
Сеимхәыц-какаҷ лабжыш раԥхра,
Сыхәда иахысхып ихьанҭоуп.
Еицәоу еиӷьу исылшом рылхра.
Сымш хнымҳәқәа зегь еишьҭоуп,
Нырцәи-аарцәи ацҳа хызҵаз,
Сықәс сымцарц агәҭа иҿаҟәеит,
Сдунеи лашә агәыӷра сызҭаз,
Савсны аныҟәашьа сирҵеит.
Храк саҿалан зымца сакәны,
Саҿахаргьы ԥхашьаран.
Ҽыхаҩ ҽыкгьы акәадыр ақәны,
Исԥыргалар еиҳа еицәан.
Шахәша иҳамҭа, сымҩа нага
Сануп, ныҳәа цәашь сыркны.
Амҩан дсықәшәаргьы ауаҩага.
Сиаҩсуеит ныҳәа цәашь иркны.

* * *
Алашьцара цәгьа сацәшәоит
Сыԥсы ашҭаҿ дуазыруеит са сан,
Схәыҷра аччаԥшь ҽазнык илаҳан
Сылцәыӡыр ҳәа дшәома, закәи
Иарлашоит сҿаԥхьа аӡыркәи.
Сышьҭахьҟа царҭа збаӡом,
Сангьы лыгәҭыха лҳәаӡом.
Ажәытәтәи ҳанхарҭаҿ ҳанхоит,
Сышьҭақәа уаҟа исырхоит.
Дабаҟоу саб ибжьы саҳаӡом,
Ижәытәу инапкымҭақәагь уаҳа избаӡом,
Ҳашҭаҿ, издыруеит араҟа зегьы,
Исԥылоит исҿаччо сырдыруеит даргьы
Усҟан схәыҷымҭа санҟәышыз аамҭан,
Аиаша захьӡызгьы сымҩашьо исырҵан.
Инсыжьыз зегьы ыҟоуп араҟа еиқәҷаб,
Агазгьы ҭаҭәоуп иарку акәаҷаб
Сан лоуп издыруа лашьцаран сышшәо,
Уиакәхап ӡыркәикгьы абас излашо.
Исгәакьоу сызгәакьоу сызшәыҳәо акы:
Сызгәалашәан иааиуа цәашьык
сзашәыркы.

  • Login to your account

    Username *
    Password *
    Remember Me