Константин Михаил-иԥа Симонов диит 1915 шықәса ноиабр 28 рзы Петроград (иахьа – Санкт-Петербург) аинрал-маиор Михаил Симонов иҭаацәараҿы. Асовет литература аклассик иакәны иҟалашаз дшыхәҷыз иаб Актәи адунеитә еибашьраан хабарда дыбжьаӡит. Аханатә арԥыс иԥсҭазаара еиуеиԥшым азанааҭқәа ирыдҳәалан.
К. Симонов инапы злакызаалакгьы аԥхьа иргылон алитература. Акьыԥхь аҟны дцәырҵит жәаа шықәса анихыҵуаз. 1934 ш. ашәҟәыҩҩцәа ҿарацәа рҩымҭақәа реизга «Смотр сил» ианылеит уи раԥхьатәи ипоема «Беломорканал» ацыԥҵәахақәа. Ҩышықәса рышьҭахь иҩымҭақәа рнылеит ажурналқәа: «Молодая гвардия», «Октиабр». Уи нахыс ирҿиамҭақәа лассы-лассы акьыԥхь аҟны ицәырҵуан. 1940 ш. драматургк иаҳасабала ихы ааирԥшит «Бзиабарак аҭоурых» ала, адырҩашықәсаны иҭыҵит ипиеса «Парень из нашего города».
Ашәҟәыҩҩы 1930-тәи ашықәсқәа раан А.М. Горки ихьӡ зху Алитературатә институт далгеит. Иҵара аныхиркәша афилософиеи, алитературеи, аҭоурыхи Москватәи ринститут аспирантура дҭалеит, аха шықәсык ашьҭахь арратә корреспондентк иаҳасабала командировка дышьҭын Халхин-Голтәи аимак иадҳәалаз ахҭысқәа агазеҭ «Героическая красноармейская» ианиҵарц азы. Монголиантәи даныхынҳә, ашәҟәыҩҩы аспирантураҿы иҵара иацымҵакәа, иӡбеит арратә корреспондентцәа ркурсқәа дырхысырц. Иҵара даналга инаркны Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа далахәын. Румыниа, Болгариа, Иугославиа, Польша ахрақәиҭтәра, иара убас Германиа, Берлин анапаҿы аагара иамадаз ахҭысқәа дрылахәын. Ианҵамҭақәа ишьҭуан агазеҭқәа «Красная звезда», «Красноармейская правда», «Известия» уҳәа рахь. Аибашьраантәи иочеркқәеи ианҵамҭақәеи еидкыланы иҭижьит. Аибашьра ашықәсқәа раан К. Симонов иҩит апиесақәа: «Русские люди», «Жди меня», «Так и будет», аповестқәа «Дни и ночи», «Гордый человек». Ега ус акәзаргьы, иналкааны ирылаҵәеит илирика. Ипоезиатә рҿиамҭақәа реизга «С тобой и без тебя» иагәылалеит инарҭбааны еицырдырыз иажәеинраала «Жди меня, и я вернусь», иара убас «Война».
Аибашьраан асовет жәлар иргаз Аиааира ду ашьҭахь К. Симонов ирҿиаратә усура иациҵеит, иҩит апиесақәеи аповестқәеи. 1950-тәи ашықәсқәа инадыркны акьыԥхь рбеит ироман «Товарщи по оружию», атрилогиа «Живые и мертвые», апиеса «Четвертый», аповестқәа, аибашьра иазку егьырҭ иҩымҭақәа маҷымкәа.
К. Симонов авторс дрымоуп акыр афильмқәа рсценариақәа, далахәын асахьаркыратәи адокументтәи фильмқәа раԥҵара. Арҿиара инаваргыланы ауаажәларратә усура ду мҩаԥигон. Акыр шықәса редактор хадас дрыман ажурнал «Новый мир», «Литературная газета».
К. Симонов ҷыдала дизааигәан ҳмилаҭ литература ашьаҭаркҩы Дырмит Иасыф-иԥа Гәлиа, аиҩызара бзиеи аиҭанеиааиреи рыбжьан Гь. Гәлиеи, Б. Шьынқәбеи, И. Ҭарбеи иареи. Д. Гәлиа диижьҭеи 100 ш. аҵра аиубилеи Аԥсны инарҭбааны азгәаҭараан К. Симонов Урыстәыла ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла аҟнытә ҳтәыла иаҭааз аделегациа напхгара аиҭон. Урҭ Аԥсны иазгәаҭаз аиубилеитә усмҩаԥгатәқәа ирылахәын. Москваҟа даныхынҳә, «Литературная газета» аҟны ианиҵаз акьыԥхьымҭаҿы иазгәеиҭоит: «Сара Дырмит Иасыф-иԥа Гәлиа санизхәыцуа аамҭазы сыбла ихгылоуп ихароу, ихәыҷу, аха идуӡӡоу Аԥсны… Сара бзиа избоит ари атәылаҿацә, бзиа избоит ианааигәоугьы, бзиа избоит ианыхароугьы… Ари атәылаҿацә раԥхьаӡа ианыздырыз акәзааит, уи ашьҭахь гәыла-ԥсыла сазааигәаны саныҟалагьы акәзааит – еснагь Дырмит Гәлиа ихьӡ иадыскылон. Сара уи иҩны сзыҟалеит абри атәыла ашә акәны. Сымацара аусакәху ас агәаанагара змоу. Ирацәаҩуп сара абас сыцызҳәо…» Еицырдыруеит Гь. Гәлиеи К. Симонови иааигәаны аиҩызара бзиа шрыбжьаз. Гәылрыԥшь, амшын аҿықәан урҭ адачақәа рыман, уаҟа акыр аамҭа еицырхыргахьан рҭаацәарақәа рыцны.
Аԥсуа ԥхьаҩцәа еснагь апоет, апрозаик, адраматург, асценарист ирҿиамҭақәа ирызҿлымҳан. Аԥсуа шәҟәыҩҩцәа ирҿиамҭақәа жәпакы аԥсшәахь еиҭаргон. С. И. Ҷанба ихьӡ зху Аԥсуа ҳәынҭқарратә драматә театр аҟны иқәдыргылахьеит ипиеса «Раԥхьатәи абзиабара» иалхыз аспектакль.
1977 ш. Аҟәа иҭыжьын Константин Симонов «Иалкаау алирика» зыхьӡу иеизга. Уи иагәылалаз ажәеинраалақәа аԥсышәала идырцәажәеит: Б. Шьынқәба («Иҷкәын дааигеит…», «Бысзыԥшыз…», «Иблыз амардаҿ сышьҭоуп…»), А. Џьонуа («Аинрал»), И. Ҭарба («Аб»), Гь. Гәыблиа («Бысзыԥшыз…», «Аиҩызара аҩны»), Кә. Ломиа («Аччаԥшь»), В. Анқәаб («Бзиа бибон»), М. Лашәриа («Виазматәи аҩны»), П. Бебиа («Уажә иааҳаун аԥсшьара»), Н.Кәыҵниа («Уара иугәалашәоит, Алиоша, Смоленшьчина амҩақәа…», «Уареи сареи шьҭа ҳаибабашам…», «Бысзыԥшыз…», Издыруеит…», «Шоу иҟны сасра», «Х-ажәеинраалак»).
К. Симонов ихаҭа аурысшәахь еиҭеигаз Б. Шьынқәба иажәеинраала иахьӡуп «Пусть за долгую жизнь мою…», иара убас иҭоурыхтә роман «Ацынҵәарах» еицеиҭаргеит Н. Симонови И. Козловскии.
1981 ш. акәар, урысшәала Аҟәа иҭыҵит иара убас Денис Чачхалиа еиқәиршәаз ашәҟәы «Константин Симонов в Абхазии». Уи иагәылалеит еиуеиԥшым астатиақәа, ақәгыларақәа, асалам шәҟәқәа, ателеграммақәа уҳәа.
Гьаргь Гәлиа, Баграт Шьынқәба, Иван Ҭарба, Фазиль Искандер уҳәа рҩымҭақәа Урыстәылан ркьыԥхьра аус аҟны ацхыраара ҟазҵоз, акырӡа иахаҵгылоз рахьтә раԥхьа игылоу дыруаӡәкуп. 1948 ш. акәзар, Гь. Гәлиа иҩымҭа «Весна в Сакене» раԥхьаӡа ажурнал «Новый мир» ианиҵеит.
Еиуеиԥшым ашықәсқәа раан К. Симонов СССР Иреиҳаӡоу Асовет адепутатс, РСФСР Иреиҳаӡоу Асовет адепутатс дыҟан. 1938 ш. СССР ашәҟәыҩҩцәа Реидгылахь дрыдыркылеит. Ари арҿиаратә хеидкылаҿы акәзар, 1946-1953 шш. раан ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩс ау иуан, 1953-1959, насгьы 1967-1979 шықәсқәа рзы СССР ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла аусбарҭа амаӡаныҟәгаҩс дыҟан.
К. Симонов ианашьан еиуеиԥшым аҳәынҭқарратә ҳамҭақәа, фынтә Сталин ипремиақәа иоухьан, Ленин ипремиа иаҭәашьан (1974).
К. Симонов лымкаала дырзыҟан аԥсуа шәҟәыҩҩцәеи ҳлитературеи, бзиа ибон Аԥсни аԥсуа жәлари. Ихьӡ еицырдыруа иҟазҵаз иҩымҭақәа рыхәҭак Аԥсны, Кәыдры аӡиас амшын иахьалало аҿықәан иаԥиҵеит. Аԥсни аԥсуааи ирызкны иикьыԥхьызгьы маҷӡам.
Константин Михаил-иԥа Симонов иԥсҭазаара далҵит 1979 ш. август 28 рзы Москва.


