Атрадициеи иахьатәи аамҭеи»; «Ҷлоутәи Сангәлиаа рҭоурых агенеологиатә ҭҵаарақәеи» зыхьӡу. Урҭ авторс дрымоуп аҵарауаҩ қәыԥш, аҭоурыхтә ҭҵаарақәа ркандидат, аԥсуа етнолог Елисо Сангәлиа-ԥҳа.
Арҭ амшқәа рзы Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аԥсуаҭҵааратә институт аконференц-залаҿ имҩаԥган арҭ аҩ-шәҟәык рӡыргара . Уахь ааԥхьара рыман аижәлантәқәа Сангәлиаа, аҵарауаа, автор уи аҭыжьраҿ ацхыраара лызҭаз, лҩызцәа, аҭҵаарадырра знапы алаку аҿар.
Ашәҟәқәа рӡыргара иазкыз аиԥылара аартуа аҵарауаҩ Сима Дбар илгәалалыршәеит Елисо Сангәлиа аҵара данҭалоз инаркны лдырра аҵауларала дшалылкаахьаз. Усҟан адкыларатә комиссиаҿ дыҟан лара. «Зегь реиҳа аԥсуа чара ҭҵааны иҭлыжьит. Иаҳлырбоит аԥсуаа рҿы наџьнатә аахыс иҳамаз аҵас бзиақәа». Сима Дбар иазгәалҭеит иара убас, иахьа аԥсуа чара иацәтәымны иаланагалаз аелементқәа, аҭаца лышәҵатәы инаркны аишәачара ачыс аҟынӡа ҳазхьаԥшырц шахәҭоу. Ҳара аетнологцәа иҳалшаша даара ирацәоуп, иҭаҳҵаароуп, ароликқәа ҭыхны ирыларҵәатәуп изҿыԥшыша ҳәа.
Лара аԥхьа напхгаҩыс длыман аҵарауаҩ, еицырдыруа аетнолог Иура Аргәын, аха уи идунеи аниԥсах аҭоурыхҭҵаарақәа ркандидат Виктор Аҩӡба напхгаҩыс длоуит. Ари ашәҟәы аҭҵаарадырратә ҵакы адагьы апрактикатә ҵакгьы амоуп. Абыржәтәи ҳчара иагу-иабзоу еилукааратәы, иуриашаратәы, ауаа ирыдугаларатәы иҟоуп.
Аҩбатәи ашәҟәы акәзар, уи Ҷлоу иқәынхо Сангәлиаа ирызку, рҭоурых аизгара жәашықәса аус адылулеит, ҭаацәацыԥхьаӡа днеит, иашала иҭҵааны, асахьақәа ацҵаны. Ашәҟәы асахьақәа ҭылхит Сангәлиа-ԥҳа Анна, ахсаалақәа ҟалҵеит Пиотр Кәыҵниа иметодикала. Харџьла ашәҟәы аҭыжьразы адгылара лырҭеит лыжәлантәқәа Бондо, Асҭамыр, Сергеи Сангәлиаа.
Апрофессор Валери Бигәаа иқәгылараҿы иҳәеит иаргьы ари атема дшалацәажәахьаз, иазгәеиҭеит Елисо азыҟаҵара бзиа шлымоу, аԥсшәагьы, аурысшәагьы ибзиан ишылдыруа, насгьы абаҩхатәра шлымоу.
Арецензент Виктор Аҩӡба ҩба-хԥа шықәса ирҭагӡаны ҩ-монографиак ҭзыжьыз аџьабаа ду шылбаз азгәеиҭеит, инаҵшьны дазааҭгылеит убасгьы, сынтәа адиссертациа шылыхьчаз аԥсуа чараура атемала Ҭырқәтәыла иҟоу, Гәында Анқәаб, ари атематика акырӡа дшазааԥсахьоу аҵарауаҩ Пиотр Кәыҵниа. Дахцәажәеит иара убас Сангәлиаа ирызку ашәҟәы. Елисо Очамчыра араион ақыҭақәа зегьы дырхысит. Агенеологиатә дыррақәа, доусы дызхылҵыз ишьаҭақәа рдырра зҭахымда, аха уи ус имариам. Сангәлиаа рхала ракәӡам уи аԥсуа жәлар зегь рҭоурых ауп. Араҟа иарбоуп Сангәлиаа Аџьынџьтәылатә еибашьра ду иалахәқәаз, рфырхаҵара. Иахьатәи атехнологиа – аинтернетгьы цхыраагӡа дуны илзыҟалеит, илзеиӷьишьеит аԥхьаҟагьы ақәҿиарақәа.
Азеиӷьашьарақәа рыла иқәгылеит аҵарауаа: Омар Маан, Асҭанда Ҳашба, Уасил Аҩӡба, аижәлантәқәа рыхьӡала иҭабуп иҳәеит Давид Сангәлиа,
Аҵыхәтәан еизаз зегьы ҭабуп ҳәа ралҳәеит автор Елисо Сангәлиа. «Ҳара иҟаҳамҵар иҟазҵода, уи иаанаго зегь реиҳа ҳдыруеит ҳәа акәӡам, амаҷ акәзаргьы, доусы зегь ҳахьгылоу иҳалшо ҟаҳҵар лҵшәак аиуеит», иазгәалҭеит лара. Ҷыдала иҭабуп ҳәа ралҳәеит ашәҟәқәа рҭыжьраз илывагылаз лашьцәа, арецензентцәа. Ари ҳамҭа бзиоуп аԥсуара иашьҭоу, ҳҵас-ҳқьабз иазҿлымҳау, иныҟәызго, ихазырҭәаауа зегьы рзы. Мышьҭабзиала аҵарауаҩ қәыԥш.

Наира Сабекиа