Аԥсуа шәҟәыҩҩцәеи аҵарауааи аӡәырҩы реиԥш, автор иусумҭа изикит зыԥсҭазаара иалҵыз еицырдыруа ашәҟәыҩҩы Сергеи Андреи-иԥа Кәыҵниа. Уаҟа инарҭбааны дырзааҭгылоит апрозаик иԥсҭазаареи ирҿиамҭақәеи.
Аҵарауаҩ, аханатә ишиҟазшьоу еиԥш, ари аусумҭаҿгьы ашәҟәыҩҩы инысымҩа инадҳәаланы иаарԥшуп уи дызхааныз аамҭақәа. Даҽазныкгьы аԥхьаҩ дрызхьаирԥшуеит аҩажәатәи ашәышықәсазы ҳажәлар ирхыргаз ахьанҭарақәа, Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа, Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра убрахь иналаҵаны. Ҳәара аҭахума, ашәҟәы зызкугьы, урҭ аамҭақәа, анс акә, арс акә, иԥсҭазаара иаҟәыҭханы изыҟаломызт.
Ашәҟәы аҟны изыхцәажәоу зегьы хәҭа-хәҭала еихшоуп, ахқәагьы рымоуп. Абар урҭ рыхәҭак ирыхьӡқәоу: «Адаракәаци аракәеи», «Аԥхьаҩцәа рылаԥшҿабаҿы, «Ахәыҷтәы жәабжьқәа», «Аԥсабара ахаҿсахьақәа», «Аԥсҭазаареи алашареи», «Набжьоуааи аибашьра аҭәагашоуреи», уҳәа.
Р.Қапба алитератураҭҵаара анхацирк инаркны иахьауажәраанӡа иҭижьхьеит 37 шәҟәы. Урҭ ра­хьтә ҳашәҟәыҩҩцәа рыԥсҭазаареи рырҿиамҭақәеи ирызку амоногра-фиақәа 24. Зыӡбахә ҳамоу ашәҟәы 25-тәи ауп.
С.Кәыҵниа изикыз ашәҟәы акә­зар, игәы зызҭоу ируакуп, избанзар рҿара ашықәсқәа инадыркны аиҩызара рыбжьан, еизааигәан, иҩымҭақәа зегьы дрыԥхьахьан, ирыгу-ирыбзоу реилыргара, ахәшьара рыҭара шьахәла илшон.
Р.Қапба дызлацәажәозаалакгьы, ахҭыс аамҭа ахаҭа аҵубаауа ишьақәиргылоит, аԥхьаҩ даднаԥхьалоит.
1960 ш. Аҟәатәи арҵаҩратә ин­ститут иалгаз С.Кәыҵниа шы­қәсқәак ҳтәыла еиуеиԥшым ашколқәа рҟны аус иузаргьы, алитература дызлазааигәаз, игәы злазыбылуаз ала, Аҟәа, ашәҟәҭыжьырҭа «Алашара» аҟны редакторс аусура далагоит. Убри инаркны инапы злакызаалакгьы, аҭыжьра аус дадҳәалан 35 ш. инареиҳаны.
Ашәҟәыҩҩы раԥхьатәи иа­жәабжь ажурнал «Алашара» аҟны акьыԥхь анаба (1958 ш.) инаркны алитературахь ицәырҵреи ирҿиамҭақәеи илаԥшҳәаа иҵмыжьуа хәҭа-хәҭала дрыхцәажәоит. Иажәабжьқәа реизга «Азыԥшра» (1968 ш.) мышьҭабзиала имҩа аанартит. Уи нахыс ажәабжьқәа реизгақәа жәпакы ҭижьит, иара убас ароман «Набжьоутәи ахҭысқәа».
Абар, ашәҟәыҩҩы иажәабжьқәа ирызкны аҵарауаҩ иажәақәа: «Сергеи Кәыҵниа иажәабжьқәа еиуеиԥшым тематикала ишыхазыхазугьы, шәҩыла еиуеиԥшым ахаҭарақәа ишрызкугьы, еишьашәалам, «еижьрацәарам» азанааҭқәа ишырхаҭарнакугьы, иҟоуп урҭ зегьы џьарак еидызкыло, ирзеиԥшу ҟазшьак, лымкаала иалызкаауа зеиԥш гәыҵхак».
Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра аамҭа аазырԥшуа ароман «Набжьоутәи ахҭысқәа» аҟны Аԥсадгьыл ахьчараан иқыҭауаа зҭагылаз ауадаҩрақәа ириааины, рымчқәа зегьы аӷа иқәцара ишазкыз инарҭбааны уагәылаирԥшуеит, ҟазаралагьы ицәыригоит. Абарҭқәа илаԥш иҵижьуам алитератураҭҵааҩ.
Ашәҟәы иагәылоуп иара убас апрозаик иԥҳа, апоет Гәында Кәы­ҵниаԥҳа лажәенинраалақәа рцикл «Аб изку ареквием».
Абасала, аҭыжьымҭа иагәылоу зегьы еимадоуп, иагьхеибарҭәаауеит. Уи шьақәдырӷәӷәоит ашәҟәыҩҩы ихаҭеи иҩызцәеи, иҭаацәара ду еиднакылои рфотосахьақәа еизганы иахькьыԥхьу.
Ашәҟәы редакторс дамоуп С.Ладариа, асахьаҭыхҩы – Р.Габлиа.
Хымԥада, ашәҟәы «Сергеи Кәыҵниа» амилаҭтә литература аҭҵаараҿы лагала бзианы иаанхоит, ашәҟәыҩҩы ихьӡ акамыршәразы ибаҟоуп.
В.Ажәанба