Иҟалап, ҳарҭ, аԥсуаа, ҳаԥхьагьы ҳгәылацәеи Нхыҵ-Кавказтәи ҳашьцәеи, Урыстәыла амшын гәы дуӡӡа еиужьра иху анышьқәа рыжәҩаҵшьыҩцәеи игәарҭазар абри аҳәыҳә хьшьыцбараханы, нас ишьауардынхараны ишыҟаз. Араҟа, ҳара ҳҿы, азныказ аҳәыҳә рыцҳаршьозшәа, нас иацәнымхозшәа ирыдыркылеит, аха маҷк рцәа иааҭаӡыӡеит. Рцәа излаҭамӡыӡарыз, ианқәыԥшыз инаркны уи аҳәыҳә зны-зынла аҳәыҳәра ахаршҭны, аҭыбӷҷаара шалшоз рдыруазҭгьы.
Аԥсуаа лаӷырӡашала иҭәыз рҭ­о­­урыхтә шьамҩазы, ирхырг­ахьаз азалымдарақәа рзы ажәа­б­жь хьанҭа аманы Москваҟа ицеит иара. Адунеи ианарҳаит. Убри нахыс аҳәыҳә ­хьшьыцбаны, даҽа ԥсаатәк захьымӡо, Аԥсны ажәҩан ҵамҵамра иаҵаԥыруа иааҵалеит. «Абри аҳәыҳә Аԥсныҟа иаазгаз сара соуп», – иҳәеит аӡәы.­«Абри аҳәыҳә хьшьыцбазтәыз, Анцәа иныс, сара соуп», – иҳәеит даҽаӡәы. Иахыҽхәо, иазӡатәуа, еимаркуа аҟынӡа инеит. Дара ракәымзҭгьы, абри аҳә­ыҳә-хьшьыцбауаҩ – Владислав Григори-иԥа Арӡынба ԥсыуа патриотк, аполитикатәи аҳәынҭқарратәи усзуҩык иаҳасабала дзыҟамлозаарын, иааӡара, ишьапы иқәгылара уҳәа ирылахәзаарын.
Аха аҳәыҳә-хьшьыцба аншьауардынха, аԥсуа жәлар рҵеицәа дауаԥшьқәа ршьа зыхькәкәоз амҵәыжәҩақәа ӡлачуа ианалага, аԥырра анацәыуадаҩха, уаанӡа деимазкуаз, «аат, абри Арӡынба Москвантәи Аԥсныҟа иаагара иацхраада?» ҳәа инеиқәырҵа-­ааиқәырҵо иалагеит, «ақырҭқәа дырҿамӷыӷондаз» ҳәа иҿыцҳаҳараӡа иаақәгылеит, иара иакәу џьушьап Қарҭынтәи зтанкқәа зманы Аԥсныҟа иааз. Ақырҭуа уааԥсыра мышла-ҵыхла имҩаԥыргоз акциа гәымхақәа зхазыршҭыз,ҳадгьыл дара ишыртәу, аԥсуаа, амшәқәа реиԥш, ашьхақәа ҳрылбганы Аԥсны зҽықәзажьыз шьоукы шҳакәу азы ирҳәоз ажәа гәыҭшьаагақәа зхы иҭыкәкәаз ҟалақәеит. Дубарын ақырҭқәа рыда ԥсыхәас иҳамоузеи, ҳашьцәа блахшәалақәа ҳашԥарҿагыло ҳәа Аԥсуа телехәаԥшрала иқәгыларц азы зқьаадқәа ҩны зџьыба иҭазгьы…
Аԥсуа жәлар рԥыза дшырмеижьаз еиԥш, иаргьы имеижьеит. Адунеи зыршанхашаз Аиааирагьы ргеит. Владислав Григори-иԥа даԥсаҵәҟьаны, адруҳәа ихаҵгыланы, иныҳәаҿа шьҭырхуа иалагеит. Уи иныҳәаҿа иара убас ишьҭырхуа рҿаархеит аибашьра уаӷеимшхара аан ҿҭыӡәӡәала ицәажәозгьы. Урҭ роуп нас еиҳагьы иҽышькыл иаҵагьежьыз, ихьӡ ҳәаны аӡы иахәоз. Ауаҩы аҵыхәтәанӡа еилкаашьак имоума, унеины игәы узҭатәаӡаргьы.
Џьалла ақыдқәа ҭызго ацәқәа ирықәу ауӷә аҟара ихьанҭахеит Аԥсны аҿаԥхьа иӡбатәны иаақәгылаз аҩныҵҟатәи адәныҟатәи азҵаарақәа. Иуадаҩхеит хырхарҭацыԥхьаӡа аусқәа зегьы реицнагара, иҟалеит хьысҳарақәак, напхьымӡарақәак. Владислав Григори-иԥа – зыжәлар рҭоурыхи рдац-ԥашәи царҭа амам ала издыруа ауаҩы – урҭ дрықәгәыӷит, пенсиак, садаҟык, ма ҳәаркьиарак жәытә-натә аахыс изцәаҩам аԥсуаа, рыдгьыли дареи цқьа еиҿаԥшыртә аамҭа анроу, рхы иахәап ҳәа игәы иаанагеит, рхы иахәартәгьы аҭагылазаашьа риҭеит. Убри азоуп еиҳараӡак аекономикатә проблемақәа раҵкысгьы Аԥсны иагаз Аиааира аиқәырхареи, ахьыԥшымра ахьчареи, уи азеиԥш лахьынҵеи рыӡбара иамадоу аус пылҳаҭқәа имч, ихы-ихшыҩ, игәабзиара зегьы зриҭаз. Арӡынба Аԥсны дахьынӡахагылазтәи аамҭа аҭоурых ҵәылаҳхырц, ма аҵәаӷәа ахьаҳшьырц ҳалагар, дунеихаан ӷьацашьак ҳаураны ҳаҟаӡам. Игәнаалоума урыстәылатәи ателедырраҭарақәа рҿы иааҟәымҵӡакәа аурыс жәлар рыҿиарамҩа ахадараҿы игылаз иахьырхыччо? Америка иахагылахьоу абасҟаҩык апрезидентцәа рахьтә аӡәызаҵәык идамхаргьы гхак имамкәа дыҟазма, аха иӡбахә дырххо, мпылҵас еигәыдырҵо шәаҳахьоума?
Аҵыхәтәаны, акызаҵәык: абӷьыц ҿыц аҟынтә акгьы иалагатәӡам, иҳамоу ахәыҷы мырӡкәа, ԥхьаҟа ицатәуп. Ԥшӡала, ҳаԥхьаҟа Аԥсны иагьаҩы апрезидентцәа ахагылап, рыҿҳәарақәа анааилак, ицап. Урҭ Аԥсадгьыл шьаарҵәырала ахьчара рықәымшәо Анцәа иҟаиҵааит. Аԥсуа ҳәыҳә-хьшьыцба, ашьауардын Владислав Григори-иԥа иакәзар, Аԥсны ҭоурыхтә жәҩангәыиаҵәара дахаҿроуп.

Рауль Лашәриа.
2005 ш.